Lisanslı Depoculuk Nedir?
Lisanslı Depoculuk Sistemi 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu’na tabiidir. Lisanslı Depoculuk Sistemi bu kanun ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Kanunu’nun ilgili maddeleri gereğince şekillenmektedir. Lisanslı Depoculuk Sistemi, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı kontrolü ve denetiminde gerçekleşen bir sistemdir. Bakanlık, yetkili sınıflandırıcılar, borsa, lisanslı depo şirketleri, bankalar, aracı kurumlar, Elektronik Kayıt Kuruluşu, Takasbank, Lisanslı Depoculuk Tazmin Fonu ve sigorta şirketlerinin ortak faaliyeti ile işler ve faaliyetlerinin ona göre yürütür.
Lisanslı Depo tanım olarak, bir veya daha fazla tahıl silosunun yönetmeliklerle belirlenmiş koşulları sağlaması suretiyle bir anonim şirket tarafından işletilmesidir. Lisanslı depolar kuruluş ve faaliyet iznini Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’ndan alırlar ve düzenli olarak belirli aralıklarla faaliyetleri kapsamında denetlenir, teftiş edilirler. Kısaca Lisanslı Depo kavramı; yatırımcıların elinde bulunan ELÜS’lerin (Elektronik Ürün Senedi) fiziksel karşılıklarının belirli bir ücret karşılığında depolandığı yerlerdir. Bir lisanslı deponun tüm faaliyetlerini lisanslı depo işletmesi tarafından hazırlanan ve bakanlık tarafından onaylanmış Lisanslı Depo Ücret Tarifesi’nde bulabilirsiniz.
Lisanslı depoculuk sistemi dünyada yıllardır uygulanan bir sistemdir. Her ne kadar finansal bir yatırım aracı olarak ortaya çıkmış olsa da buradaki asıl amaç tarımsal ürünlerin sağlıklı ve güvenilir şekilde depolanmasını sağlamaktır. Lisanslı depolar borsalar ile elektronik olarak iletişim halinde olduğundan ürünlerin stok durumlarını takip edebilme ve alım satım işlemlerini daha kolay bir şekilde yapma imkânı sunar.
Ürünün depolanan yerden alınarak araçlara yüklenmesi, ticaret borsalarına veya alım satım işleminin yapıldığı pazarlara ulaştırılması, ürünün kalitesinin belirlenmesi, bir alıcının bulunması çok uzun ve maliyetli bir süreçtir. Lisanslı depolar bu süreçleri kendi içerisinde yürüterek mal sahiplerine ve alıcılara büyük faydalar sağlar.
Lisanslı depoların diğer avantajları şunlardır:
- Ürünleri uygun fiyata, sağlıklı, güvenilir ve daha uzun süre saklama imkânı sağlar.
- Devlet denetiminde ve güvencesindedir.
- Lisanslı depolar sigortalıdır.
- Ürünler belirli sınıf ve kalitede ayrıştırılarak tutulurlar.
- Lisanslı depolar ürün muhafaza konularında sürekli takip ve teftiş edilirler.
- Tüm ürünler TSE standardı kapsamında sınıflandırılır.
- Borsalar tarafından ürünlerin el değiştirilmesinde kolaylıklar sunar.
- ELÜS’lerin ürün ihtisas borsası üzerinden alım veya satımının kayıt altına alınması işlemini kolaylaştırmaktadır.
- Tüm işlemler bankacılık sistemleri üzerinden gerçekleştirildiği için yapılan alım satım işlemi otomatik olarak kayıt altına alınmış olur.